Geguritan atau yang biasa disebut dengan puisi bahasa Jawa sama halnya dengan puisi pada umumnya yang mengusung tema tertentu.
Pada pembahasan kali ini, penulis hanya akan menyajikan geguritan bahasa Jawa tentang lingkungan seperti ajakan untuk menjaga lingkungan sekitar, menceritakan lingkungan sekolah, desa dan rumah.
Geguritan tema lingkungan seringkali dibacakan setiap tanggal 5 Juni yang bertepatan dengan peringkatan hari lingkungan hidup dunia.
Hal ini merupakan salah satu bentuk dukungan dalam melestarikan lingkungan sekaligus ajang berkampanye kelestarian lingkungan hidup.
Membuat geguritan lingkungan terbilang cukup mudah, mengingat tema lingkungan cakupannya sangat luas, sehingga pembahasannya beragam.
Nah bagi kamu yang berniat membuat geguritan bahasa Jawa tentang lingkungan, dapat memperhatikan contoh geguritan atau puisi Jawa berikut ini.
Geguritan Bahasa Jawa Tentang Lingkungan Alam
Berbicara tentang tema lingkungan tentu tidak lepas dengan pembahasan alam sekitar entah suasana alam lingkungan perkotaan maupun pedesaan yang berupa sawah maupun gunung.
Berikut beberapa contoh geguritan bertema alam :
Contoh Geguritan 1
[su_note note_color=”#f1df4e” radius=”1″]Sawah
Sawah…
Lemahmu kang ombo
Warnamu kang ijo
Penak yen disawang
Sawah…
Anggonku nandur pari
Saben dino pak tani ngeramut kowe
Ana bekecot, ulo, tikus lan sapenunggalane
Sawah…
Yen ora ono kowe aku lan sakabehane manungsa ora bisa mangan sego
Saben panen beras ngelumpok akeh
Janjiku ora bakal ngerusak kowe[/su_note]
Contoh Geguritan 2
[su_note note_color=”#f1df4e” radius=”1″]Esuk-Esuk
Esuk…
Esuk iki Gini, gimah, lan giman
Sakwisi sarapan nyeruput wedang
Maring sawah ora ngitung wayah
Tumandang ngawe buruh tani maring Bu Ambar
Mantun lan ndamel gubuk, tunggu manuk[/su_note]
Contoh Geguritan 3
[su_note note_color=”#f1df4e” radius=”1″]Pesisir Wengi
Angin sumilir, lintang selaksa wulan anyuluh
 Nipta hening ing pesisir
 Senajan guruh ombak ora putus-putus
Nalika purnama manjer ing tengah langit
 Ana rasa ngambang ing njero dodo
 Lir angin kang nyusup dunyoku iki
 Amok ombak njeroneng raga
 Sirep dadi tentrem ing njero ndunya
 Lego karya segoro
 Setiya tanpo semoyo[/su_note]
Contoh Geguritan 4
[su_note note_color=”#f1df4e” radius=”1″]Lintang Panjer Rahina
Nalika bumi isih sepi
 Lintang panjer rahina wis tangi
 Menehi Pepadhang sagung dumadi
 Kang wiwit gumregah ngupaya rejeki
Para among tani wis ndalidir mecaki galengan
 Mbok bakul sinambiwara wus sengkut makarya
 Para ngulama tumungkul mengestu puja
 Para santri wiridan ngaji
Jago kluruk sesautan
 Melu tasbeh marang pangeran
 Ndonya wis gagat rahina
 Maringi kalodhangan janma ngupadi pangupajiwa[/su_note]
Contoh Geguritan 5
[su_note note_color=”#f1df4e” radius=”1″]Malem Selasa Kliwon
Malem selasa kilwon
 Kang gawa sakehe pitakon
 Ing jagad tanpa payon
 Para manungsa padha sesingitan.
Wengi iki tintrim
 Wengi kang sepi
 Angin kelangan laku
 Kabeh kewan bisu.
Mendung sore mau, ilang
 Kanthi gawa rintik-rintik,bubar
 Hawa donya,kadya mulate dahana
 Panas lan sumpeg ing jiwa.
Malem selasa kliwon
 Apa bener, demit klayaban ?
 Saenggo manungsa delik ing jero senthong
 Supaya ora kadustho wewe gombel lan butho.
Malem selasa kliwon
 Wengi kang tanpa rowang
 Tanpa kanca, kanggo mbabar esem
 Amung kathon peteng[/su_note]
Contoh Geguritan 6
[su_note note_color=”#f1df4e” radius=”1″]Rembulan Tipis
Repepeh repepeh wus lumarap aneng tepine langit mangsa ketiga
 Sang sitoresmi cemlurit ngabiyantara sedeku tumungkul konjem ing pertiwi
 Sunare kebak pratandha rangu anggembol wadi kang kawekas
 Lirih luruh ngarih arih angrerintih pocapane kasangkut pager wesi bebetenge rasa.
Wewadhul marang angin kang uga wus kalepyan ing janji
 Amung pengin takon ana ngendi dununge prasapa kang wus tinali bakal dumadi
 Napas-napas pangajab tansah ngesuk ing pambudi supaya anglari rakitane pradondi
 Apa isih kudu semaya yen ta rembulan ndadari wus kapecak telung candra tanpa kandha.
Rembulan tipis ngempet tangis aneng kikising rasa kang wus kinalungan kalpika[/su_note]
Contoh Geguritan 7
[su_note note_color=”#f1df4e” radius=”1″]Wengi
Sumber: titikdua.net
Sunare sang bagaskara wanci ngadepke surup
 Katan branang warna lembayung
 Katan endah yen sinawang
 Kanti esem sumringah sang bagaskoro bali marang paturone.
 Nganti nganti dina candake saperlu madangi jagat roya.
Wengi…
 Tanpa sunar…
 Peteng tanpa lintang
 Kanti ati kebak miris
 Sikil jumangkah metu ing latar.
Tak sawang…
 Lintang rembulan katutup mega
 Mega klawu kanti guya guyu nuduhke pangusane
 Yen lintang rembulan rinengkuh tan bisa uwal
 Jagat peteng nora kwasa opo opo.
Tintrim…
 Atis…
 Anggegirisi…
 Alon aku lumebu
 Ing batin aku mung bisa ngucap
 Muga kahanan wengi iki bisoa gumanti parak esuk kang edi peni[/su_note]
Contoh Geguritan 8
[su_note note_color=”#f1df4e” radius=”1″]Bumiku
Kabentang indahe bumiku
 Tan katon ijo royo-royo
 Para kewan pada manut mring ndarane
 Ana ing sawah anggarap siti
Nanging, saiki ora koyo mbiyen
 Nanging, saiki bumiku wis rusak
 Koyo-koyo wis ora ana ijo-ijoan meneh
 Karono ulahe manungsa
Leno marang wektu
 Lan nglirwakake kewajiban
 Marang gusti,
 Sing akaryo jagad[/su_note]
Contoh Geguritan 9
[su_note note_color=”#f1df4e” radius=”1″]Alam
Ati sing lara dadi waras
 Yen ndeleng apike alam iki
 Pikiran sing lesu dadi tuntas
 Ndeleng ciptan sing Kuasa
Matur syukur marang Gusti
 Sing wis nyiptake bumi iki
 Lan saisine
 Kita kudu ngrawat alam iki
 Marang dunya kang luwih apik[/su_note]
Contoh Geguritan 10
[su_note note_color=”#f1df4e” radius=”1″]Alam Kang Lestari
Bukit-bukit kang ijo
 Sawah-sawah kang selak kuning
 Swara alang-alang kang gumrising
 Ndadikna atikku ayem lan tentrem
Wit – witan kang rindang
 Embun kang nyejukake ati
 Lemah kang subur lan gembur
 Alamku, alam kang apik lan agung
Swara tetembangan manuk sing mabur
 Swara banyu kang netes-netes
 Angin kang sumrisik ngrasuk ati
 Pancen lestantun alamku
Alam kang adhem hawane
 Alam kang endah isine
 Alam kang bisa nentremake
 Iki alamku, alam kang lestantun[/su_note]
Geguritan Tema Lingkungan Asri
Lingkungan asri adalah lingkungan bersih, indah dan jauh dari pencemaran serta kerusahakan lingkungan.
Berada di lingkungan yang asri mungkin harapan semua orang. Maka tidak jarang yang menuangkan tema lingkungan asri ini dalam bentuk puisi.
Contohnya adalah puisi berikut ini yang menceritakan keindahan lingkungan asri. Penulis ingin mengungkapkan kekagumannya atas keindahan dan kebersihan sekitar.
Geguritan Lingkungan Asri I
[su_note note_color=”#f1df4e” radius=”1″]Wit-Witan Pinggir Dalan
Aku mlaku, nanging mripatku nyawang sliramu
 Aku mandheg, sliramu malah ngguya-ngguyu
 Saya edhum…
 Saya seger lan ngresepake ati….
Nalika ngaso, sliramu sing dak ampiri
 Nalika kesel, sliramu sing dak gawe sambat
Pang-pangmu bisa gawe sendhenan
 Godhongmu sing ngrembuyung kaya dadi payung alam
 Ngresep panas sing teka..
 Ngalangi udan sing moro..
Nanging atiku nangis..
 Nyawang sliramu sing wis ilang dadi bangunan
Got padha mudhal yen udane deres
 Nanging lemahe padha nela yen udane ora teka
Ora ana maneh sing nyerep panase sang surya
 Ora ana meneh sing ngalangi derese udan
 Lan,
 Ora ana maneh panggon iyupan sing biasane dak ampiri
Saiki…
 Dak terusake lakuku
 Nalika tak sawang bangunan iku,
 Aku kelingan marang sliramu…
Oh…
 Wit-witan pinggir dalan…
Dak enteni bibit penerusmu…[/su_note]
Geguritan Lingkungan Asri II
[su_note note_color=”#f1df4e” radius=”1″]Apike Alam
Ati sing lara dadi waras
Yen ndeleng apike alam iki
Pikiran sing lesu dadi tuntas
Ndeleng ciptan sing Kuasa
Matur syukur marang Gusti
Sing wis nyiptake bumi iki
Lan saisine
Kita kudu ngrawat alam iki
Marang dunya kang luwih apik
Ati sing lara dadi waras
Yen ndeleng apike alam iki
Pikiran sing lesu dadi tuntas
Ndeleng ciptan sing Kuasa
Matur syukur marang Gusti
Sing wis nyiptake bumi iki
Lan saisine
Kita kudu ngrawat alam iki
Marang dunya kang luwih apik[/su_note]
Baca Juga : Geguritan Tema Pendidikan
Geguritan Lingkungan Rumah
Membuat puisi jawa dengan tema lingkungan rumah bisa menjadi salah satu upaya meningkatkan kesadaran untuk menjaga lingkungan sekitar rumah.
Berikut contoh puisi jawa dengan tema lingkungan rumah:
[su_note note_color=”#f1df4e” radius=”1″]Omahku
Omahku…
 Mboten megah lan mboten mewah
 Mboten magrong-magrong
 Ananing saget kangge papan urip
Nalikane wang sekolah
 Aku wangsul ten omahku
 Disambut kalian bapak lan ibukku
 Aku ugo saget leren ten kesel
Omahku pancen mboten gedhe
 Ananging sanget ngelindungi saking panas
 Saget ngelindungi saking udan
 Omahku, istanahku….[/su_note]
Geguritan Tema Kerusakan Lingkungan
Contoh Geguritan Bahasa Jawa 1
[su_note note_color=”#f1df4e” radius=”1″]Bumiku Sampun Sepuh
Dening: Frisca Ramadhani
Ora nyangka, ora nduga, ora krasa
 Bhumiku iki uwis ora enom
 Yuswa punjul saka 4.500 miliar tahun
 Tua, tua banget
Duh Gusti…
 Kula dereng siap
 Sangu kula dereng cekap
 Amargi tasih kathah luput kula
 Luput marang panjenengan, luput marang sepadan
Gusti
 Kula tasih pengen ngrasakke dadi wong gedhe
 nyenengake bapak kaliyan ibu
 ndue anak lan putu
 nganti mbesuk bisa mantu[/su_note]
Contoh Geguritan Bahasa Jawa 2
[su_note note_color=”#f1df4e” radius=”1″]Alamku
Alamku tansah nelongso…
 Amergi menungso…
 Sedanten wit ditegori…
 Ngantos sami gundul sedanten…
Sitine podo nangis…
 Amergi kapanasan…
 Amergi mboten ditutupi
 Kalih kabeh wit
Sedanten wit sami gundul
 Ayo menungso sami-sami sadar
 Podho ijoni wit-witanne
 Supados alam mboten nelongso[/su_note]
Geguritan Tema Lingkungan Bersih
[su_note note_color=”#f1df4e” radius=”1″]Njaga Lingkungan
Kaanggit dening: Fiaovi
lingkungan kudu dijogo
 Supaya ora ono penyakit moro
 Karesikan paling utomo
 Amargo biso
 Dadekake awak sehat lan tentreme dodo
Mulane dadi manungso
 Kudu bisa tumindak becik ojo
 Sampek tumindhak olo
 Supaya lingkungan tetep ono
 Supaya anak putu bisa ngrasakno
 Lingkungan kang endah ing dunyo
Kito sedoyo
 Kudu ngramut kelestarian lingkungan
 Ben ora ono pandangan
 Kang nyepetno mripat sing nyawang
 Ben enak dirasakke lan disawang
 Dening kabeh makhluk kang urip[/su_note]
Geguritan Tema Lingkungan Daerah
Teks geguritan dengan mengusung lingkungan daerah sekitar kamu juga ide tema yang bagus. Hal ini juga sebagai upaya mengenalkan obyek wisata daerah agar lebih terkenal yang dikemas dengan bahasa kiasan dan indah.
Berikut contoh geguritan Jawa :
Contoh Geguritan Bahasa Jawa 1
[su_note note_color=”#f1df4e” radius=”1″]Plesir Ing Purbalingga
Kaanggit Dening: Abbas CH
Udan gerimis lan uwis-uwis
 Mbuang roso sebel sautawes
 Nyambung tresno tanpo lamis
 Ing Purbalingga sliramu wasis
Muga sirno cidro dino kepungkur
 Murih ati tinanem roso syukur
 Tresno muring keluarga nambah akur
 Ing Guwo Lawa papan misuwur
Nadyan silarik bisa rinakit gurit
 Ilang musno roso gelo lan sakit
 Datan musno roso gelo lan sakit
 Datan suka srei swara nyelekit
 SMA Negri Karangdowo sangsoyo mlejit
Iki wes dadi tekat ing janji
 Murih kabeh kadang sami nyawiji
 Akur kuhur ngudi-budi pekerti
 Siangkuyung sagung warga mesti
Syukurku maring Gusti Pangeran
 Sagung warga tansah kasembadan
 Tan mingkuh maring sewu pakaryan
 Tangguh ing kewuh becik ing kewajiban[/su_note]
Contoh Geguritan Bahasa Jawa 2
[su_note note_color=”#f1df4e” radius=”1″]Rawa Pening
Kanggit Dening: Fanny Kartika Fajriyani
Ngadeg jejeg ing tepining rawa
 Suara endah angin krungu ana tainganku
 Mecah kasunyian desa tepi rawa
 angin kang sumilir
 ana ing anatarane godhong-godhong
 srenginge abang mbranang
 saka kulon katon nyenengake
 Nganti tibaning langit peteng
Angin ing kampungku sore iki
 Prau-prau nelayan setya nunggoni tekane
 diombang-ambingke ombak rawa
 prau nelayan nggolek iwak ing padhanging rembulan
 Praune katon katiup angin
 Nanging nelayan kuwi ora wedi
 amarga angin ombak dadi kancane saben dina
Petenge Wengi kang wis sepi nyeyet
 Mbulan katon mlaku saka ngetan ke ngulon
 Padhang mbulan madangi pelataran
 Lintang-lintang katon gumebyar
 kang ora kapetung driji
 Madhangi Jagat kang uwis sepi[/su_note]
Contoh Geguritan Bahasa Jawa 3
[su_note note_color=”#f1df4e” radius=”1″]Demak
Kanggit Dening: scratchngpaint.blogspot..com
Kutha kenangan, kampung halaman
 Kutha kang nduweni sejarah kerajaan
 Senajan nganthi saiki para sejarawan kebingungan
 Ngabuktiake tetinggalan kerajaan
Kasebut kutha wali
 Amarga ana salah sawijining wai sanga
 Kang anyebar agaa ana ing daerah iki
 Sunan Kalijaga alias Raden Said asmane
Kutha kang dadi pusat penyebaran agama islam Ing tanah Jawa
 Kapimpin dening Sultan Demak Raden Fattah
 Raden Pati Unus lan Sultan Trenggana
 Pejuang penegak agama Islam[/su_note]
Baca Juga : Kumpulan Contoh Puisi Bahasa Jawa
Geguritan Tema Lingkungan Sekolah
Geguritan dengan tema lingkungan sekolah merupakan pilihan yang tepat. Terutama ketika mendapat tugas sekolah untuk membuat geguritan.
Berikut beberapa contoh yang dapat kau jadikan referensi:
Contoh Geguritan 1
[su_note note_color=”#f1df4e” radius=”1″]Sekolahku
Kaanggit Dening: Neiji Hyuga
Sekolahku…
 Rupamu saiki duduk sekolah maneh
 Nanging kowe saiki arupa panggonan kang rusuh
 Kelas, pekarangan, pada karo kandange petek
Sekolahku…
 Keadaanmu mulai bien ora berubah-berubah
 Sampah-sampah sing kleleran tetep ora bisa di berantas
 Kapan keadaanmu iso berubah… nasib… nasib…
Saiki sopo sing bisa di salahake…??
 Tukang nyapu-nyapu wis di kerjo professional banget
 Clotehan guru wis bekbanget ditokno
 Lek ngno murid-e sing salah, ora bisa taat marang aturan
Jadwal wis digawekno lan ditempel ndek kelas
 Kanggo murid supaya ngelasanakno tugas piket_e
 Ora kanggo pajangan para cecek sing mrambat ndek tembok
 Amarga iku laksanakno tugase dewe-dewe
Resik sekolahku
 Enak belajarku
 Konsen belajarku
 Podo moro prestasine.[/su_note]
Contoh Geguritan 2
[su_note note_color=”#f1df4e” radius=”1″]Sabtu Bersih
Kaanggit Dening: Neiji Hyuga
Dina Setu ing wanci enjang
 Suasono Tasih katon Remeng
 Katambah Kluruk pitik kang gayeng
 Katon Siswa SMP kang Nggrengseng
Wanci Sekolah miwiti pasinaon
 Katah siswa kang sami pitakon
 Sabtu enjang kagem lingkungan kemawon
 Kerja bakti resek pasinaon
Namung tekat saiyeg saeka kapti
 Yambut gawe bareng kanthi senengen ati
 Tansah sehat kang diupadi
 Lingkungan sekolah kang tetep asri[/su_note]
Contoh Geguritan 3
[su_note note_color=”#f1df4e” radius=”1″]Sekolahku
kanggit Dening : Rio
Sekolahku aman, ayu lan kepenak
 Tanduran akeh ing kana
 Tanduran tuwuh subur ing kana
 Tukang kebon rajin ngresiki kebon
Dhuh sekolahku, jayalah
 Aku ana ing mburi sampeyan
 Bapak, ibu guru wonten ngajeng sampeyan
 Kita bakal ndhukung sampeyan
Bocah-bocah sinau kanthi seneng
 Wit-witan akeh woh-wohan
 Kita maca buku ing perpustakaan
 Kupu-kupu, manuk mesthi liwat[/su_note]
Geguritan Tentang Lingkungan Sosial
Puisi dengan tema lingkungan memang memiliki cakupan yang luas. Bisa menceritakan lingkungan yang asri, sekolah, rumah bahkan lingkungan sosial.
Puisi jawa dengan tema lingkungan sosial biasanya menceritakan tentang interaksi antara alam dengan hubungan masyarakat.
Salah satunya contohnya adalah yang tertuang dalam bait puisi berikut ini:
[su_note note_color=”#f1df4e” radius=”1″]Lingkunganku
Geguritan Tema Lingkungan Sekolah Adiwiyata
Selain mengusung tema lingkungan sekolah dalam arti luas. Kamu bisa menyederhanakan dengan mengambil tema sekolah adiwiyata.
Puisi berikut ini menceritakan tentang kegiatan warga sekolah dalam rangka menjaga lingkungan sekolah yang dinobatkan sebagai sekolah adiwiyata.
[su_note note_color=”#f1df4e” radius=”1″]Sekolahku Adiwiyata
 
  
 






Cara Top Up ShopeePay Lewat DANA, OVO, ATM { BRI, BCA, BNI, Mandiri}, Indomaret dan Alfamart
√ Cara Membuat Toko di Shopee Beserta Strategi Jualannya
Cara Dapat Shopee Paylater Untuk Pengguna Baru Anti Ribet